Act 19 | BOJ | STEP | Apolos a Korin qureq di sonaqa Pol a Esia sawa yambaŋ naŋgo qure qureq na walweloqnej. A walwelosi aisiq Efesus qureq di brantosiqa tamo qudei Yesus dauryoqneb qaji naŋgi sonab itnjrsiqa endegsi nenemnjrej, “Nami niŋgi Yesus qa nuŋgo areqalo siŋgilatosib bati deqa Qotei aqa Mondor eb e?” Onaqa naŋgi na saideb, “Eo. Iga Qotei aqa Mondor osai. Qotei aqa Mondor unu kio sai kio di iga nami quosaioqnem.”

Acts 19

Pol a Efesus qureq dia Qotei aqa aqa anjam palontej

1 Apolos a Korin qureq di sonaqa Pol a Esia sawa yambaŋ naŋgo qure qureq na walweloqnej. A walwelosi aisiq Efesus qureq di brantosiqa tamo qudei Yesus dauryoqneb qaji naŋgi sonab itnjrsiqa endegsi nenemnjrej, “Nami niŋgi Yesus qa nuŋgo areqalo siŋgilatosib bati deqa Qotei aqa Mondor eb e?” Onaqa naŋgi na saideb, “Eo. Iga Qotei aqa Mondor osai. Qotei aqa Mondor unu kio sai kio di iga nami quosaioqnem.” 3 Onaqa Pol na olo nenemnjrej, “Niŋgi anjam kie qusib yanso eb?” Onaqa naŋgi na minjeb, “Jon yansnjro qaji aqa anjam segi iga qusim dena yanso em.”

4 Onaqa Pol na olo minjrej, “Nami Jon a na tamo uŋgasari naŋgi yansnjrqa oqnsiqa endegsi minjroqnej, ‘Niŋgi are bulyosib babqa e niŋgi yansŋgwai. Tamo ijo qoreq na bqas qaji a qa nuŋgo areqalo siŋgilatosib soqniye.’ Jon a na tamo uŋgasari naŋgi degsi minjroqnej. Tamo Jon aqa qoreq na bqajqa maroqnej qaji agi Yesus.” 5 Onaqa naŋgi Pol aqa anjam di qusib poinjrnaqa Tamo Koba Yesus aqa ñam na yanso eb. 6 Yanso onabqa Pol a naŋgo gateq di aqa baŋ atnaqa Qotei aqa Mondor naŋgoq aisiqa meŋ bulyetnjrnaqa naŋgi qure bei bei naŋgo anjam poinjrnaqa mareleŋoqneb. Osib naŋgi Qotei aqa medabu osib anjam maroqneb. 7 Bati deqa tamo 12-pela naŋgi Qotei aqa Mondor eb.

8 Pol a bai qalub qure dia sosiqa Juda naŋgo Qotei tal miligiq giloqnsiqa siŋgila na Qotei aqa anjam minjroqnej. Qotei a tamo uŋgasari naŋgo Mandor Koba sosiq naŋgi taqatnjreqnu anjam di aqa utru naŋgi geregere poinjrqajqa deqa Pol a anjam siŋgila na minjroqnej. 9 Degyeqnaqa Juda tamo uŋgasari qudei naŋgi Pol aqa anjam di qusibqa naŋgi a qa ugeosib aqa anjam dauryqa uratosib ŋambile gaigai sqajqa gam Yesus na nami iga osorgej qaji di qoreiyosib tamo uŋgasari naŋgi minjroqneb, “Yesus aqa gam di uge.” Deqa Pol a naŋgi uratnjrsiqa tamo uŋgasari Yesus qa naŋgo areqalo siŋgilateb qaji naŋgi segi joqsiqa tamo bei aqa ñam Tiranus aqa skul kobaq gileb. Gilsib dia Pol a bati gaigai Qotei aqa anjam plaltoqnsiq minjroqnej. 10 Pol a wausau aiyel Efesus qureq di sosiqa Tamo Koba Yesus aqa anjam plaltosiq maroqnej. Deqa aqa anjam tulaŋ kobaonaqa tamo uŋgasari kalil Esia sawaq di soqneb qaji Juda ti Grik ti naŋgi quoqneb.

Skeva aqa ŋiri 7-pela naŋgi mondor uge naŋgi winjrqajqa wauoqneb

11 Qotei na Pol siŋgila yeqnaqa a maŋwa gargekoba babtoqnej. 12 Deqa tamo qudei naŋgi na naŋgo gara ñeŋgi oqnsib Pol aqa jejamuq di betertoqnsib gara di olo osi giloqnsib tamo mainjro qaji naŋgo jejamuq di ateqnab naŋgo ma saioqnej. Tamo mondor uge ti so qaji naŋgo jejamuq di dego gara ñeŋgi ateqnab mondor uge naŋgi jaraioqneb.

13 Ariya Juda tamo qudei naŋgi dego mondor uge naŋgi winjrib jaraiqajqa maroqnsib sawa sawaq dia walweloqnsibqa tamo mondor uge ti so qaji naŋgi itnjroqnsib minjroqneb, “Niŋgi na silali egibqa iga na mondor uge wiyetŋgwom.” Juda tamo di naŋgi Yesus qaliesai. Deqa bati bei naŋgi Tamo Koba Yesus aqa ñam na mondor uge bei wiyqa osib mondor uge endegsi minjeb, “Iga Tamo Koba Yesus agi Pol a mareqnu qaji aqa ñam na ni mermonum, ni tamo di uratosim ulaŋ.” 14 Juda naŋgo atra tamo koba bei aqa ñam Skeva aqa ŋiri 7-pela naŋgi na kumbra di degyeb. 15 Onaqa mondor uge na naŋgi kamba minjrej, “E Yesus qalie. E Pol dego qalie. Ariya niŋgi tal qabe?” 16 Mondor uge na naŋgi degsi minjrnaqa tamo mondor uge ti so qaji a siŋgila na prugosiq naŋgo qawarq di awoosiq naŋgi ñumougetnjrsiq jejamu niñaqyetnjrej. Osiqa naŋgo gara bumbraŋyetnjrnaqa naŋgi tal uratosib yosi jaraieb. 17 Onaqa tamo uŋgasari kalil Juda ti Grik ti Efesus qureq di soqneb qaji naŋgi deqa qusibqa tulaŋ ulaugeteb. Osib naŋgi Tamo Koba Yesus aqa ñam tulaŋ koba soqteb. 18 Bati deqa tamo uŋgasari tulaŋ gargekoba naŋgi are bulyoqnsibqa Yesus qa naŋgo areqalo siŋgilatoqneb. Deqa naŋgi boqnsib naŋgo kumbra uge uge nami yoqneb qaji di tamo kalil naŋgo ŋamdamuq dia ubtosib maroqneb. 19 Tamo uŋgasari gargekoba nami quñam qaloqneb qaji naŋgi bosib naŋgo quñam qalo qaji buk kalil koroiyoqnsibqa tamo uŋgasari naŋgo ulatamuq dia koiteleŋoqneb. Buk di nami tamo qudei naŋgoq dena silali na awaiyo qaji. Silali kalil sisiyeb 50,000 kina. 20 Naŋgo kumbra dena Tamo Koba Yesus aqa anjam tulaŋ kobaoqnsiqa sawa sawaq gileqnaqa tamo uŋgasari tulaŋ gargekoba naŋgi quoqneb.

Efesus naŋgi Pol qa minjiŋ oqetnjrnaqa murqumyeb

21 Bati bei Qotei aqa Mondor na Pol areqalo yonaqa a endegsi marej, “E Masedonia sawa ti Akaia sawa ti dia walweloqnsiyqa dena aisiy Jerusalem qureq di brantqai.” Osiqa marej, “Di koboamqa e Jerusalem uratosiy gilsiy Rom qure dego unqai.” 22 Pol a degsi marsiqa tamo aiyel a koba na wauo qaji Timoti wo Erastus wo naŋgi qariŋnjrnaqa namoosib Masedonia sawaq gileb. Pol a segi Esia sawaq di soqnej. A bunuqna Masedonia sawaq gilqa marsiq deqa naŋgi aiyel namoqna qariŋnjrnaq gileb.

23 Bati deqa Efesus qureq dia tamo qudei naŋgi ŋambile gaigai sqajqa gam Tamo Koba Yesus na nami iga osorgej qaji deqa ŋiriŋkobaoqneb. 24 Naŋgo ŋiriŋ aqa utru agiende. Tamo bei aqa ñam Demitrius a Efesus qureq di soqnej. A silva na iŋgi iŋgi gereiyo qaji tamo. A na gisaŋ qotei bei aqa ñam Artemis aqa atra tal sigitoqnsiqa atra tal sulum kiñilala silva na gereiyeqnaqa tamo naŋgi silali na awaiyeqnabqa a ti aqa wau qujai naŋgi ti dena silali koba oqneb. 25 Ariya bati bei Demitrius a na aqa wau qujai naŋgi koroinjrsiqa naŋgo areqalo tigeltetnjrim naŋgi Pol qa ŋiriŋqajqa deqa endegsi minjrej, “Niŋgi quiye. Gago wau endena iga silali koba eqnum. 26 Ariya Pol a na gago wau endi ugeteqnu. Agi a gam endena ugeteqnu. A na tamo uŋgasari gargekoba naŋgi are tigeltetnjroqnsiqa minjreqnu, ‘Tamo naŋgi baŋ na qotei gereiyo qaji di qotei bolesai. Di qotei gisaŋ.’ Yeqnaqa naŋgi aqa anjam di dauryosib qotei Artemis qoreiyeqnub. Osib naŋgi Artemis aqa atra tal sulum dego awaiyqa urateqnub. Pol aqa kumbra di niŋgi uneqnub. Aqa anjam di dego niŋgi queqnub. Aqa kumbra di Efesus qureq endia segi yosai. Esia sawa keretoqnsiqa dia dego a kumbra di yeqnu. 27 Pol aqa kumbra dena gago silali wau endi uloŋqas. Di segi sai. Gago qotei koba Artemis aqa atra tal aqa ñam dego ugeqas. Amqa tamo uŋgasari kalil naŋgi Artemis aqa ñam soqtqa uratqab. Niŋgi qalie, Esia sawaq endia tamo uŋgasari naŋgi Artemis aqa ñam soqtoqnsibqa a qa loueqnub. Sawa sawa kalilq dia dego tamo uŋgasari naŋgi Artemis aqa ñam soqteqnub. Deqa iga Pol siŋgila na ŋiriŋtosim wiyqom. Aqa anjam dena Artemis aqa ñam torei uloŋo uge.”

28 Onaqa Demitrius aqa wau qujai naŋgi aqa anjam di qusibqa tulaŋ minjiŋ oqetnjrnaqa tulaŋ koba murqumyoqnsib maroqneb, “Gago qotei Artemis a segi qujai gago qotei.” 29 Naŋgi anjam degsib mareqnabqa tamo uŋgasari kalil Efesus qureq di soqneb qaji naŋgi qusibqa naŋgi dego tulaŋ murqumyoqnsibqa Masedonia tamo aiyel Pol dauryosib beb qaji naŋgo ñam Gaius wo Aristarkus wo naŋgi ojsib giriŋnjrosib qure deqa gate kokba naŋgo ulatamuq dia tigeltnjrqa marsib gurgur ti koro sawaq joqsib gileb. 30 Onaqa Pol a deqa qusiqa tamo uŋgasari naŋgo are latetnjrqa marsiqa naŋgo ambleq aiqa laqnaqa Kristen tamo uŋgasari naŋgi na saidyeb. 31 Rom qaji tamo kokba qudei Esia sawa taqatoqneb qaji naŋgi Pol qalie. Deqa naŋgi dego anjam qariŋyosib endegsib Pol minjeb, “Ni koro sawaq gilaim.”

32 Tamo uŋgasari tulaŋ gargekoba naŋgi koro sawaq dia koroosib murqumyoqneb. Utru kie qa naŋgi bosib koroeb di naŋgi qaliesai. Utru bei bei qa maroqnsibqa laŋa laŋa murqumyoqneb. 33 Onaqa Juda naŋgi na tamo bei aqa ñam Aleksander osib koro sawa ambleq di tigeltonabqa tamo uŋgasari naŋgi a unsibqa mareb, “Tamo di aqa une qa kio iga bosim koroonum.” Onaqa Aleksander a tigelosiqa tamo uŋgasari naŋgi anjam bei minjrqa osiqa naŋgi kiriqajqa deqa aqa baŋ soqtej. 34 Baŋ soqtonaqa naŋgi kiriosai. Di kiyaqa? Naŋgi poinjrej, Aleksander a Juda tamo. Deqa naŋgi kalil olo murqumyoqnsib maroqneb, “Iga Efesus gago qotei Artemis a segi qujai gago qotei.” Naŋgi anjam qujai di tulaŋ waiŋyoqnsib sokobaiyeb.

35 Onaqa Efesus naŋgo gate bei a kamba tigelosiqa tamo uŋgasari kalil naŋgi kiriqajqa deqa aqa baŋ soqtonaqa naŋgi kirieleŋonabqa minjrej, “O Efesus tamo uŋgasari niŋgi quiye. Efesus qureq endia niŋgi na qotei koba Artemis aqa atra tal taqateqnub. Artemis aqa sulum nami laŋ goge dena uloŋosiq mandamq aiej qaji di dego niŋgi na taqateqnub. Tamo uŋgasari kalil naŋgi di qalieonub. 36 Deqa tamo bei a said qa marqa keresai. O ijo was, niŋgi grotosib une yaib deqa niŋgi mati kiriosib geregere are qaliye. 37 Tamo aiyel endi naŋgi une saiqoji. Niŋgi na naŋgi laŋa joqsib bonub. Naŋgi gago atra talq dena iŋgi bei bajiŋosai. Naŋgi gago qotei Artemis aqa ñam misiliŋyosai dego. 38 Deqa Demitrius a ti aqa wau qujai naŋgi ti naŋgi aiyel qa anjam bei soqnimqa joqsib Rom gate kokba naŋgo ulatamuq dia tigeltnjrsib anjam marqab. 39 Niŋgi dego naŋgi aiyel qa anjam bei soqnimqa bati atibqa Rom gate kokba naŋgi koroosib nuŋgo anjam gereiyqab. 40 Bini iga laŋa ŋiriŋ tigeltonum utru saiqoji. Deqa Rom gate kokba naŋgi bosib koro endeqa utru nenemgibqa iga na kamba anjam bei minjrqa keresaiigwas.” 41 Gate tamo dena tamo uŋgasari kalil naŋgi anjam degsi minjrsiqa naŋgi winjrnaq jaraieb.